31 dic 2010
Artistas e Animais II
Personaxe Libélula
de Remedios Varo
Combinadora de mundos entre a ciencia e a arte, Remedios Varo foi unha artista surrealista que traballou habelenciosamente as fantasías científicas das que podemos gozar ó contemplar os seus cadros.
Cadros cheos de animais, personaxes explorando a racionalidade nun universo de imaxinación, de natureza e de alquimia.
Personaxe libélula, 1955
Gouache sobre cartón
E como remate deste ano 2010, queremos compartir con todos este vídeo de odonatos da viaxe a Francia e Italia a finais de xullo.
Odonatos Viaxe Francia e Italia Xullo 2010 from Anxos Romeo on Vimeo.
20 nov 2010
Dimorfismo sexual de Discoglossus galganoi
Na maioría das especies animais existen unha serie de diferencias de coloración, forma e tamaño entre os machos e as femias. Nos anfibios, estas diferencias, ademáis de producirse entre machos e femias tamén se dan variacións nos machos ó longo do ano. Así, na época reproductora, moitos machos teñen unhas determinadas características que logo perden (cristas, palmeaduras, coloracións aparentes, etc).
A rá da veiga é un anfibio que está presente en gran parte de Galicia aínda que a súa observación é moitas veces complicada dependendo da zona na que nos atopemos.
Normalmente, os machos son os que presentan máis características engadidas que as femias polo que comezaremos polo sexo masculino. En primeiro lugar, os machos de Discoglossus presentan uns brazos moi fortes (para agarrar a femia durante o amplexus ou cópula) e a cintura é máis delgada que a das femias (xa que estas teñen os ovos no seu interior). Aquí vemos un macho forzudo:
Por outra banda, os machos de moitas especies de anfibios (entre elas o Discoglossus galganoi) desenvolven unha serie de calosidades nupciais de cor escura e moi rugosas que parecen un 5º dedo na parte interior da man. Tamén, desenvolven unhas pintas escuras na barriga e antebrazos que son rugosas e tamén lle axudan a agarrar á femia durante o amplexus. Estas calosidades constitúen a denominada pel sexual dos anfibios.
Aquí un detalle da man e do brazo no que se pode ver as calosidades nupciais e unhas pintiñas escuras rugosas (esto síntese mellor co tacto que coa vista):
Por último, para o caso do Discoglossus galganoi, hai outra maneira de determinar o sexo do animal. Nos machos existen unhas palmeaduras moi patentes nas patas traseiras. Esta característica tamén o comparte cos machos de Lissotriton helveticus.
E aquí unha foto das palmeaduras dunha femias para comparar:
18 nov 2010
Excelente Libro de Anfibios de Portugal
Boas xente.
http://www.flickr.com/photos/8793530@N03/5110812663/
Armando Caldas, un amigo meu, acaba de sacar unha excelente e fermosa guía fotográfica de Anfibios de Portugal. Póñovos aquí un enlace no que podedes ver un extracto do libro. Tamén, como nota interesante, hai unha excelente sección de fotos de tódalas larvas de anuros e urodelos portuqueses. Esta obra recolle as 14 especies de anfibios lusos, unha obra dun gran fotógrafo e mellor naturalista e persoa. Os interesados contactade a través da súa conta de Flickr.
Un saudo a tod@s :)
Un saudo a tod@s :)
http://www.flickr.com/photos/8793530@N03/5110812663/
1 nov 2010
A termorregulación das lagartixas
Ó animal de sangue frío frecuentemente gústalle tomar o sol para quentarse e incrementar a súa taxa de metabolismo. Mentres se asolean, os réptiles déitanse perpendicularmente á dirección do sol para maximizar a cantidade de luz solar que incide sobre a súa pel. Escurecen a pel para absorber máis calor e expanden a súa caixa torácica para incrementar a área do corpo exposto ó sol.
Aquí un exemplo deste aplanamento do corpo dunha Iberolacerta monticola asoleándose a mediados de outubro en San Salvador de Toldaos, Triacastela.
Aquí un exemplo deste aplanamento do corpo dunha Iberolacerta monticola asoleándose a mediados de outubro en San Salvador de Toldaos, Triacastela.
III Training Day Odonatos
Neste mes de xuño celebramos o III Training Day de Odonatos e Plantas Dunares na península do Grove e Sanxenxo. Daquela non nos foi posible publicar a entrada correspondente a esta actividade, polo que sae neste mes de cores outonais.
Como xa case é imposible observar odonatos coas choivas destes días, compartimos con vos este vídeo da charla que nos ofreceu Adolfo Cordero, con quen foi un privilexio aprender moitas curiosidades do mundo destas peculiares especies.
Moitos puidemos disfrutar observando plantas dunares con Emmanuel D'Hoore. Outros nos detíñamos a sacar fotos ás orquídeas.
Como xa case é imposible observar odonatos coas choivas destes días, compartimos con vos este vídeo da charla que nos ofreceu Adolfo Cordero, con quen foi un privilexio aprender moitas curiosidades do mundo destas peculiares especies.
Moitos puidemos disfrutar observando plantas dunares con Emmanuel D'Hoore. Outros nos detíñamos a sacar fotos ás orquídeas.
E, como remate, agradecer a Emilio Sabarís que nos mostrara a zona e recordar as estupendas navallas que nos preparou e que puidemos saborear na comida campestre en Siradella.
Etiquetas:
98. Flora dunar,
98. Odonatos,
98. Orquídeas,
99. O Grove,
Training Days
30 oct 2010
Culebra de collar (Natrix natrix)
Aqui me topei cun adulto de Collar nunha aldea do termino Lucense de Cospeito,o lado de un camiño de terra discurria un regato con Ra verde, unha presa potencial desta especie,e o lado no prado entre a herba enroscada e xunto uns tubos de canalizacion,estaba este fermoso exemplar adulto, que tomou rapidamente a defenssa pasiva de boca medio-aberta,olor fetido e facerse a morta,unha especie cada vez menos comun,que non goza moito do respeto das persoas,mais cando e totalmente inofensiva,curiosamente o solta-la mergullouse e desapareceu,esto e mais tipico da sua parente a Viperina,as collares soen nadar en superficie :)
Culebra viperina (Natrix maura)
Aqui atopamos en nada este trio de Viperinas,nunha praia de Cangas do Morrazo en Pontevedra,unha zona moi boa para herpetos,ese dia de serpes soamente tamen vimos Coronella girondica,Malpolon monspessulanum e Natrix natrix,estaba nunha especie de delta de riachuelo trasdunar de praia,ali habia dende larvas de Rana iberica a Peixes planos tipo linguados,cousas curiosas da natureza,onde confluian un pouco auga doce e salgada,esta especie e famosa,pola sua aptitude defensiva onde resopla e aplanase intentando imitar a venenosa vibora,totalmente inofensivas ,estas pequenas serpes nin morden e e a especie mais acuatica da peninsula,sempre ligada a presencia cercana da auga,aqui tiven a sorte de compartir o dia con Vero,Martiño e Anxos :)
Vibora de Seoane (Vipera seoanei)
Aqui vemos un adulto mudando a pel de Vibora de Seoane,ainda que a calidade do video non e moi boa,este animal estaba a perseguir activamente a sua presa a cal non deu pillado,unha Ra verde,o animal estaba nunca zona fresca,debaixo dunha ponte da autovia na zona de Santiago na Coruña,decir que como toda vibora e unha especie venenosa,este animal en ningun momento intentoi atacar,son animais moi beneficiosos e para nada peligrosos,se non se meten as mans onde non se deben,ali quedou buscando refuxio :)
Culebra de Esculapio (Zamenis longissima)
Aqui tivemos a sorte de poder ver en accion, no seu medio a moi dificilmente localizable Esculapio,este exemplar foi atopado en Elgoibar (Guipuzkoa),o curioso e ver este animal en accion,a sua estrataxema de escapatoria e trepar literalmente as arbores,cunha gran destreza,se atopa tamen en camiños ou muros,e unha consumada escaladora,de ahi que tamen boa parte da sua dieta sexan paxaros,este exemplar era un adulto,pero non grande de todo,imposible seria ve-la se non fora por Ander Izaguirre,e tamen gracias os compañeiros de aventura Gabri Martinez e Honorio Iglesias, unha fermosa xuntanza de Granadino-Guipuzkoano-Segoviano e Coruñes :)
29 sept 2010
Cal é a superficie dunha cuadrícula de 10x10 qm? (2ª parte)
Logo do comentario de Rubén Portas comentando que hai moitas cuadrículas que teñen unha superficie real (chamada en topografía superficie absoluta) maior á que teñen sen contar a topografía da zona (denominada superficie reducida). Como é lóxico pensar, non ten a mesma superficie real unha porción de 1x1 km na Terra Chá que nos Ancares.
Pois, xogando un pouco con ArcGIS e co SRTM da NASA calculei un mapa a nivel de 10x10 qm no cal se mostra o factor de corrección que se debe realizar para transformar unha superficie reducida nunha absoluta:
Como vedes, as zonas en azul son as que teñen menos pendiente e canto máis cálido sexa a cor máis pendente teñen e maior é o factor de corrección.
E aquí mostro o mapa da superficie absoluta (real) das diferentes cuadrículas de Galicia. Como pode verse hai unhas cantas cuadrículas de 10x10 Qm que teñen máis de 100 Qm^2.
Pois, xogando un pouco con ArcGIS e co SRTM da NASA calculei un mapa a nivel de 10x10 qm no cal se mostra o factor de corrección que se debe realizar para transformar unha superficie reducida nunha absoluta:
Como vedes, as zonas en azul son as que teñen menos pendiente e canto máis cálido sexa a cor máis pendente teñen e maior é o factor de corrección.
E aquí mostro o mapa da superficie absoluta (real) das diferentes cuadrículas de Galicia. Como pode verse hai unhas cantas cuadrículas de 10x10 Qm que teñen máis de 100 Qm^2.
26 sept 2010
Cal é a superficie dunha cuadrícula de 10x10 qm?
Bueno, a resposta á pregunta é, inicialmente, moi sinxela: 100 qm^2. Sen embargo, a cuestión non é tan facil se queremos saber cal é a superficie de terra galega das diferentes cuadrículas de 10x10 qm de Galicia. Para responder a esta pregunta hai que botar man dos Sitemas de Información Xeográfica que son os diferentes compoñentes informáticos necesarios para a creación, xestión, análise e representación de datos referenciados espacialmente.
Neste mapa, analizado e exportado con ArcGIS 9.3 (o programa de SIX máis usado) mostramos a superficie de terra galega que hai en cada unha das cuadrículas 10x10 qm de Galicia. A superficie máxima posible é de 100 qm^2, polo que as cantidades que se mostran son tanto os quilómetros cadrados de terra galega que hai en cada cuadrícula como o porcentaxe de terra galega que hai no total da cuadrícula.
Neste mapa, analizado e exportado con ArcGIS 9.3 (o programa de SIX máis usado) mostramos a superficie de terra galega que hai en cada unha das cuadrículas 10x10 qm de Galicia. A superficie máxima posible é de 100 qm^2, polo que as cantidades que se mostran son tanto os quilómetros cadrados de terra galega que hai en cada cuadrícula como o porcentaxe de terra galega que hai no total da cuadrícula.
Como tódolos que nos dedicamos a buscar bichos por Galicia adiante, temos que darnos conta que en moitas cuadrículas é realmente complicado citar especies como pasa en moitas das cuadrículas de cor vermello do mapa.
PD: soamente representamos neste mapa a superficie continental de Galicia. Como podedes ver faltan 3 cuadrículas galegas que son exclusivamente insulares (Sisargas, Cíes e Ons).
PD: soamente representamos neste mapa a superficie continental de Galicia. Como podedes ver faltan 3 cuadrículas galegas que son exclusivamente insulares (Sisargas, Cíes e Ons).
20 sept 2010
A Labordeta
Xente grande hai pouca neste mundo e este mundo quedou onte sen unha gran persoa. Labordeta foi sempre un home polifacético. Escritor, cantautor, político e profesor foron algunhas das súas actividades vitais. Todo o mundo recorda aqueles impresionantes documentais onde mostraba as xentes e lugares de España como ninguén podería facer.
Desde sempre recordo a Labordeta no Congreso promovendo grandes ideas e dando unha visión real do que a política debería ser: un instrumento ó servizo de todos. Aquí, unha mostra do caracter e valentía ante os neofascistas ós cales non lle gustaba que unha persoa de esquerdas falara na tribuna do pobo.
16 sept 2010
¿Quen come a quen? Historia dun teixugo lambón
Víñamos de realizar unhas mostraxes na zona de Trevinca Adolfo Cordero, Anxos Romeo e máis eu e íamos durmir ó Trisquel, aloxamento que está na aldea de Vilanova que se sitúa nas proximidades de Xares. Indo no coche cara o hotel, na estrada situada entre A Ponte e Vilanova tivemos a enorme sorte de ver un fermoso teixugo que se escapaba de nós.
A sorpresa foi maiúscula cando vimos o que andaba facendo antes de interrumpilo. Alí, no medio da estrada, unha pobre víbora de Seoane (Vipera seoanei) comezada a comer polo rabo e coas tripas por fora. A víbora xa estaba morta aínda que conservaba algún movemento involuntario. Unha foto do exemplar depredado:
A sorpresa foi maiúscula cando vimos o que andaba facendo antes de interrumpilo. Alí, no medio da estrada, unha pobre víbora de Seoane (Vipera seoanei) comezada a comer polo rabo e coas tripas por fora. A víbora xa estaba morta aínda que conservaba algún movemento involuntario. Unha foto do exemplar depredado:
E unha foto en detalle da cabeza:
Logo marchamos, deixando alí o cadaver da Seoane. Pola mañá volvimos a pasar polo lugar e a víbora xa non estaba, probablemente comida polo teixugo que volveu a recuperar a súa captura trala nosa interrupción.
PD: a posteriori á publicación inicial deste post, inclúo unha foto en detalle da cabeza do exemplar para que se poida ver a fragmentación das placas cefálicas.
Etiquetas:
40. VSE,
98. Odonatos,
99. Trevinca,
Saídas e Viaxes
4 sept 2010
Training Days - European Bat Night
No pasado fin de semana tivemos o placer de celebrar xunto cos compañeiros de Drosera a European Bat Night en Seoane do Caurel.
Primeiramente, realizamos polos arredores de Seoane do Caurel unha busca de refuxios de morcegos. Nesta busca comentáronse os diferentes métodos existentes para a busca das diferentes especies de morcegos, xa que cada un deles habita un lugar determinado durante o seu repouso diurno. Fixemos dous grupos para evitar molestar en demasía ós morcegos (que por desgracia non apareceron). Aquí un par de fotos do noso grupo:
Logo, asistimos na Estación Científica do Caurel a unha charla impartida por Roberto Hermida sobre os morcegos do Caurel. Faláronse dos diferentes hábitats e comportamentos de caza dos morcegos e fíxose un repaso polas principais especies presentes na zona. Recordar que o Caurel é unha das zonas de Galicia que presenta unha maior biodiversidade de morcegos de Galicia.
Como en tódolos Training Days, a posta en práctica dos métodos de mostraxe que aplican os investigadores no seu traballo diario é o punto álxido das actividades. Logo dunha cea no acampamento Caurel, procedeuse a instalar unha serie de redes xaponesas nos arredores do camping. Froito deste traballo puidéronse capturar catro especies de morcegos: Rhinolophus hipposideros, Myotis daubentonii, Pipistrellus pipistrellus e Eptesicus serotinus. Tamén puidemos escoitar a Tadarida teniotis, que é o único morcego de Galicia que emite ecolocacións audibles para os humanos. Nesta posta en práctica nocturna puidemos contar ca asistencia de numerosos turistas (especialmente nenos) que se aloxaban no camping e desfrutaron de observar de primeira man destes interesantes animais.
Agradecer a tódolos participantes a súa asistencia e á xente de Drosera a súa colaboración. Como non, tamén agradecer á Estación Científica do Caurel e ó acampamento Caurel a súa colaboración.
Primeiramente, realizamos polos arredores de Seoane do Caurel unha busca de refuxios de morcegos. Nesta busca comentáronse os diferentes métodos existentes para a busca das diferentes especies de morcegos, xa que cada un deles habita un lugar determinado durante o seu repouso diurno. Fixemos dous grupos para evitar molestar en demasía ós morcegos (que por desgracia non apareceron). Aquí un par de fotos do noso grupo:
Logo, asistimos na Estación Científica do Caurel a unha charla impartida por Roberto Hermida sobre os morcegos do Caurel. Faláronse dos diferentes hábitats e comportamentos de caza dos morcegos e fíxose un repaso polas principais especies presentes na zona. Recordar que o Caurel é unha das zonas de Galicia que presenta unha maior biodiversidade de morcegos de Galicia.
Como en tódolos Training Days, a posta en práctica dos métodos de mostraxe que aplican os investigadores no seu traballo diario é o punto álxido das actividades. Logo dunha cea no acampamento Caurel, procedeuse a instalar unha serie de redes xaponesas nos arredores do camping. Froito deste traballo puidéronse capturar catro especies de morcegos: Rhinolophus hipposideros, Myotis daubentonii, Pipistrellus pipistrellus e Eptesicus serotinus. Tamén puidemos escoitar a Tadarida teniotis, que é o único morcego de Galicia que emite ecolocacións audibles para os humanos. Nesta posta en práctica nocturna puidemos contar ca asistencia de numerosos turistas (especialmente nenos) que se aloxaban no camping e desfrutaron de observar de primeira man destes interesantes animais.
Agradecer a tódolos participantes a súa asistencia e á xente de Drosera a súa colaboración. Como non, tamén agradecer á Estación Científica do Caurel e ó acampamento Caurel a súa colaboración.
Etiquetas:
98. Morcegos,
99. Caurel,
Training Days
23 ago 2010
Artistas e Animais I
Os réptiles de M.C. Escher
Comezamos cos réptiles de Escher unha serie de post de Artistas e Animais, onde falaremos de debuxos, pinturas, gravados e esculturas de artistas cuxo mundo creativo se relacione de forma peculiar cos animais.
Os debuxos de animais creados por M.C. Escher non son só debuxos interesantes, son debuxos que representan as ideas do artista do modo mais perfecto.
Escher concentrouse case exclusivamente en reproducir e atopar unha resposta a preguntas como: ¿Que é reproducir? ¿Que posibilidades ofrece a superficie se a enchemos con figuras congruentes que limiten unhas con outras? Se debuxar é un engano, unha ilusión que pretende substituír a realidade, ¿poderíase dar un paso máis e facer xurdir un mundo tridimensional dun bidimensional?...
Grazas a esto podemos ver agora como a este artista lle servíron as figuras congruentes de réptiles para responder a algunhas das súas preguntas.
Debuxar é un engano. Na litografía Réptiles de 1943 que a continuación vos mostramos e da cal huskyomega realizou un estupendo vídeo do gravado, Escher debuxa desde o ángulo inferior esquerdo do papel as pequenas figuras planas e esbozadas no seu caderno de bosquexos para desenvolver unha marabillosa tridimensionalidade. O réptil abandona a folla do caderno para pasearse por un tratado de zooloxía e un cartabón que o levan a un dodecaedro para saltar a un vaso de metal dende o cal entrará de novo na folla de papel. Isto faime lembrar como o outro día unha Iberolacerta galani ante a miña insistencia de fotografala, pasou dunha pedra preto do chan a un muro, logo a unhas pedras da parede dunha casa abandonada, e daquí a unha escaleira antiga pola que descendeu outra vez a un muro preto do chan onde a perdín.
Escher creo que non observou a esta I. galani en Trevinca pero seguramente a idea orixinal deste debuxo vén dun encontro similar cun réptil.
Mauritis Cornelius Escher naceu en Leeuwarden, Holanda, no ano 1898. Ao longo da súa carreira realizou máis de 400 litografías e gravados en madeira (xilografía), e tamén uns 2.000 debuxos e borradores. Faleceu o 27 de marzo de 1972.
Autorretrato do artista, gravado en madeira, 1923.
O infinito. Debuxos compostos de figuras uniformes.
Límites cadrados.
Límites cadrados.
Evolución I e Evolución II
Se a superficie fose infinitamente grande, o número de réptiles que a enchería sería infinito.
Estructura básica do Límite cadrado. Escher conseguiu dar vida á estructura do debuxo reenchendoa de lagartixas.
O amor polo detalle fai de Escher un gravador excepcional. O seu arte é unha exaltación da realidade, a cal el sentía e interpretaba como unha marabilla de natureza matemática.
En 1969 con 71 anos realiza o gravado "Serpes" onde demostra as súas facultades a pesar da súa avanzada idade, este será o seu último gravado.
13 ago 2010
Training Days - Bat Night: Morcegos do Caurel
Durante o último fin de semana do mes de agosto celébrase o European Bat Night. Da man da asociación naturalista Drosera, con ampla experiencia no estudo e conservación dos morcegos de Galicia, imos a celebrar conxuntamente esta noite dos morcegos e os habituais Training Days para coñecer un pouco máis este grupo de mamíferos descoñecidos para moitos de nós.
Para iso imos visitar unha das zonas máis fermosas de Galicia e cunha maior biodiversidade de morcegos, o Caurel. O programa provisional é o seguinte. Pode sufrir lixeiras modificacións en función dalgún detalle a confirmar:
16:00. A busca de morcegos nos seus refuxios
18:00. Charla: Os morcegos do Courel19:30. Merenda-cea
20:30. Preparativos para as capturas de morcegos (ubicación de puntos de mostraxe e colocación das redes)
21:00 - 01:00 aprox. Captura de morcegos con redes de néboa e identificación en man. Detección e identificación acústica de morcegos.
As charlas e as actividades prácticas serán levadas a cabo por Roberto Hermida, Manuel Arzúa e Moncho Seaje.
Os Training Days son gratuítos pero non se cubre ningún gasto. É obrigatorio solicitar reserva de prazas debido a que hai prazas limitadas. Enviádeme un correo co voso nome e un teléfono mobil (necesario por seguridade e para quedar no punto de encontro).
Os desplazamentos levaranse a cabo en vehículos propios. Indicádeme o lugar de orixe, se dispoñedes de vehículo propio e se este ten prazas libres. Recordade que debemos minimizar o gasto de combustibles fósiles e a emisión de CO2 á atmósfera.
Debido ó pouco tempo existente entre as charlas teóricas e as prácticas de campo, realizarase unha merenda-cea na que cada un dos participantes traerá a súa propia comida debido a que á hora á cal faremos esta merenda-cea non están dispoñibles os restaurantes da zona (recordade traer comida para esta merenda-cea).
Debido a que a actividade rematará de madrugada estamos a organizar o aloxamento no camping de Seoane do Caurel. Por iso, necesitamos saber as persoas que desexades aloxarvos no camping. Existe a posibilidade de aloxarse nalgúns dos hoteis de Seoane, como Casa Ferreiro. Indicádenos a opción que desexedes.
Acampamento Caurel (web).
Casa Ferreiro (web).
Contacto: Martiño Cabana (mcohyla@yahoo.es).
Visita ás terras do norte
Gracias ás indicación que dous bos herpetólogos e compañeiros, Xabi Prieto e Manu Arzúa, nos deron hai uns días, volvemos Anxos, Rafa e máis eu a desfrutar das terras do norte de Lugo (Cordal de Neda e Serra do Buio). Hai uns días falamos do traballo de Xabi e Manu coas lagartixas das brañas do norte de Galicia (podes ver o post clicando aquí).
Hábitat de Zootoca vivipara e onde puidemos atopar unha larva de Chioglossa lusitanica, adultos de Lissotriton boscai e de L. helveticus, larvas de Alytes obstetricans, recén metamorfoseados de Bufo bufo, adultos, subadultos e xuveniles de Rana iberica e de R. temporaria e dous adultos e un subadulto de Zootoca vivipara.
Adulto de Zootoca vivipara localizado na beira dunha charca. Hábitat un pouco seco para a especie pero moi próximo á auga.
Entre o Cordal de Neda (Abadín e Pastoriza) e a Serra do Buio (a cabalo entre os concellos de Valadouro, Xove, Cervo e Viveiro) percorrimos diferentes estradas e pobos. Á hora de comer paramos en A Igrexa, entre Mondoñedo e Lourenzá e puidemos observar un macho de Lacerta schreiberi e moita Iberolacerta monticola. Tivemos a sorte de poder ver e fotografar catro xuveniles de I. monticola que se caracteriza por ter o rabo de cor azul.
Xa na Serra do Buio puidemos ver un adulto de Chioglossa lusitanica. Paréceme que era a mesma que estaba hai unha semana baixo a mesma pedra cando a observamos Xabi, Manu, Anxos e máis eu.
Perdímonos un pouco pola serra do Buio (ou mellor dito, quixemos perdernos un pouco) e atopamos un bo sitio con bastante I. monticola e Bufo bufo. Aquí, un adulto de cor bastante clara.
Off-topic. Viaxe polo noreste da Península
Adxunto unha completísima reportaxe (en inglés) feita polo compañeiro Gabriel Martínez resumindo os lugares e especies vistas por él, Honorio Iglesias e o herpetowatcher galego Rafa Vázquez. Gracias a todos eles por permitirnos colgar esta fermosa reportaxe.
Ver reportaxe en Scribd
8 ago 2010
Temperatura de incubación e determinación sexual
Un dos fenómenos biolóxicos máis interesantes dentro dos réptiles é a determinación do sexo en función da temperatura de incubación dos ovos. Isto significa que dependendo da temperatura á cal se están a incubar os ovos, van a eclosionar unha maior proporción de machos ou de femias.
Sen embargo, a cousa non é tan simple. Na maioría dos vertebrados a determinación ven dada pola xenética do animal (presencia de XX ou XY en humanos). Este mecanismo denomínase Determinación do Sexo dependendo do Xenotipo (DSX, DSG na gráfica inferior). Os anfibios, serpes, aves, mamíferos e case tódolos peixes teñen este tipo de determinación sexual.
Por outra banda, hai tres modelos de Determinación do Sexo dependedo da Temperatura (DST). Un primeiro modelo, chamado DST Ia, caracterízase por que as especies que o siguen teñen unha maior proporción de machos cando a posta se incuba a unha temperatura baixa e a altas temperaturas prodúcese unha maior proporción de femias (ver na figura inferior o gráfico situado arriba á esquerda). Este mecanismo dase en moitas tartarugas.
Existe un modelo complementario ó anterior, o modelo DST Ib, onde se produce unha proporción de machos cando a posta se incuba a unha temperatura alta e a baixas temperaturas prodúcese unha maior proporción de femias (ver na figura inferior o gráfico situado arriba á dereita). Este mecanismo dase nalgúns lagartos e tuátaras.
Un terceiro modelo de determinación sexual pola temperatura é totalmente diferente. O modelo II caracterízase que a altas e a baixas temperaturas durante o período de incubación, prodúcese unha menor proporción de machos e a temperaturas medias, a proporción de machos é maior. Isto dase en cocodrilos, en moitas especies de lagartos e nalgunhas tartarugas.
Imaxe extraída de La gran enciclopedia de los anfibios y reptiles de Tim Halliday e Kraig Adler. Esta é unha obra esencial para un naturalista.Sen embargo, a cousa non é tan simple. Na maioría dos vertebrados a determinación ven dada pola xenética do animal (presencia de XX ou XY en humanos). Este mecanismo denomínase Determinación do Sexo dependendo do Xenotipo (DSX, DSG na gráfica inferior). Os anfibios, serpes, aves, mamíferos e case tódolos peixes teñen este tipo de determinación sexual.
Por outra banda, hai tres modelos de Determinación do Sexo dependedo da Temperatura (DST). Un primeiro modelo, chamado DST Ia, caracterízase por que as especies que o siguen teñen unha maior proporción de machos cando a posta se incuba a unha temperatura baixa e a altas temperaturas prodúcese unha maior proporción de femias (ver na figura inferior o gráfico situado arriba á esquerda). Este mecanismo dase en moitas tartarugas.
Existe un modelo complementario ó anterior, o modelo DST Ib, onde se produce unha proporción de machos cando a posta se incuba a unha temperatura alta e a baixas temperaturas prodúcese unha maior proporción de femias (ver na figura inferior o gráfico situado arriba á dereita). Este mecanismo dase nalgúns lagartos e tuátaras.
Un terceiro modelo de determinación sexual pola temperatura é totalmente diferente. O modelo II caracterízase que a altas e a baixas temperaturas durante o período de incubación, prodúcese unha menor proporción de machos e a temperaturas medias, a proporción de machos é maior. Isto dase en cocodrilos, en moitas especies de lagartos e nalgunhas tartarugas.
Este fenómeno é de vital importancia, xa que as variacións de temperatura no campo poden provocar que haxa un desequilibrio na relacións de sexos da poboación e diminuír o número de descendentes xerados en cada período reproductor. Por outra banda, o coñecemento destes mecanismos pode axudar a mellorar os plans de cría en cautividade xa que se pode variar a temperatura de incubación para ter unha maior proporción de femias e así aumentar a capacidada de xeración de crías do programa.
12 jul 2010
Sobre víboras e ratos
Moitos ofidios teñen nos atropelos unha das súas maiores ameazas. A víbora de Seoane (Vipera seoanei) non é unha excepción. Hoxe tivemos a mala sorte de atopar unha fermosa víbora atropelada. A nosa sorpresa foi maior cando puidemos observar que acababa de engulir a un rato (probablemente un rato de campo ou Apodemus sylvaticus). Para que despois os paisanos digan que as serpes non serven para nada.
Aqui unha imaxe en detalle da cabeza e do deseño dorsal do individuo:
10 jul 2010
Hotspot - val do río Támega (Verín)
Imos comezar unha nova sección herpetolóxica adicada ós hotspot herpetolóxicos de Galicia. Un hotspot é unha zona que presenta unha elevada riqueza de especies, neste caso, de anfibios e réptiles. Nós imos a darlle outro punto de vista a maiores e tamén incluiremos como hotspot determinadas zonas que, se ben non teñen un elevado número de especies, as que ten son moi interesantes.
Para min, a mellor zona de Galicia para disfrutar dos hérpetos é o val do Támega. Vivín un tempo nesta zona e levo varios anos disfrutando dela, polo que lle gardo un cariño especial.
O río Támega nace en Alberguería a uns 950 msnm (nas proximidades nacen os tres ríos máis importantes de Ourense: o Arnoia, o Limia e o propio Támega). Durante gran parte do seu percorrido atravesa vales cunha certa tendencia mediterránea pero é a partir de Castrelo do Val cando anchea a conca e entra con maior forza a influencia mediterránea que provén do sur.
O Támega ten poucos afluentes importantes. O máis importante é o río Búbal, pero dese río falaremos outro día xa que tamén é outro Hotspot que ben merece unha entrada propia.
O val do Támega presenta un total de 32 especies das cales nós puidemos detectar case todas pero aínda nos faltan algunhas. Unha que probablemente non poidamos detectar é a Chioglossa lusitanica debido a que o hábitat da especie (regatos limpos e permanentes durante gran parte do ano) están altamente degradados. Ahí van unhas cantas Nockofotos (non todas son de Verín pero si de Ourense) de especies típicamente verinesas:
Pelobates cultripes
Blanus cinereus
Suscribirse a:
Entradas (Atom)